Epidauros

De Apologie van Socrates

Bij het prille begin van de 4de eeuw voor onze tijdrekening (-399), moment waarop de gouden tijd van Athene onder Pericles definitief ten einde was gelopen, werd de filosoof Socrates voor de rechtbank gedaagd door een groep radicaal-democraten. Zij hadden tegen hem een aanklacht ingediend op grond van goddeloosheid — het niet vereren van de Atheense goden en het introduceren van nieuwe godheden — en op grond van zijn verderfelijke invloed op de Atheense jongeren. Uiteindelijk werd hij met een nipte meerderheid door de Raad veroordeeld en na een provocerende tegeneis met een overduidelijke stemming gedoemd tot het drinken van de gifbeker.

Dit wellicht meest bekende proces uit de oudheid werd onsterfelijk door een geschrift van Socrates' volgeling Plato, de zogenaamde Apologie of Zelfverdedigingsrede. Of deze redevoering een literaire en filosofische creatie van Plato is dan wel een getrouwe weergave van Socrates' woorden, zal wel voor altijd een raadsel blijven. Maar dat deze tekst de gemoederen blijft beroeren en een zekere actualiteitswaarde kan behouden, bewijst een niet aflatende stroom van publicaties over het onderwerp. Deze prachtige rede kende talloze vertalingen in het Nederlands, maar raakte vooral bekend in onze contreien door de magistrale vertolking van de tekst die door Julien Schoenaerts in het theaterseizoen 1975–1976 (later hernomen in de jaren '80 en '90) in Nederland en Vlaanderen op talloze podia ten tonele werd gebracht.